New Deal Φωτοβολταικά - Koλλύρης :Προκαταρκτική νομική αξιολόγηση με βάση τις πρώτες «δίκες» σε επίπεδο προσωρινών διαταγών

Του Ηλία Δ. Κολλύρη, Δικηγόρου

 Διδάκτορος Νομικής Παν/ου Heidelberg Γερμανίας

 Νομικού Συμβούλου ΠΟΣΠΗΕΦ και ΠΑΣΥΦΩΣ

            Στα πλαίσια εκδίκασης προσωρινών διαταγών ενώπιον του Πρωτοδικείου Αθηνών επί των πρώτων (και ουχί φυσικά τελευταίων) αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων που κατατέθηκαν [και οι οποίες πρώτες αιτήσεις συζητούνται την 25/06/2014 και 27/06/2014], οι ρυθμίσεις του ν. 4254/2014 (του επονομαζόμενου ψευδεπίγραφα και ως “new deal”) προεβλήθησαν από το Δημόσιο και τις ΑΕ ΛΑΓΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ ως δήθεν μοναδικό μέτρο αντιμετώπισης του ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού του άρ. 40 ν. 2773/1999 και ήδη του άρ. 143 ν. 4001/2011.

            Είναι γεγονός ότι οι κ.κ. Δικαστές δεν είχαν το χρόνο να εξετάσουν σε βάθος την υπόθεση στα πλαίσια των προσωρινών διαταγών, ακόμα και αν η συζήτηση κράτησε για περίπου δύο ώρες δι’ έκαστη υπόθεση! Τούτο αποτελεί εγγενή αδυναμία του θεσμού της προσωρινής διαταγής, όπου η διαδικασία είναι βασικά προφορική και δεν εκδίδεται έγγραφη αιτιολογημένη απόφαση. 

            Κρίσιμο δεδομένο, από νομικής απόψεως, που προσδοκούμε και θα επιδιώξουμε να αποτελέσει αντικείμενο δίκαιας και αναλυτικής δικαστικής κρίσης στο μέλλον, είναι ότι ο ν. 4254/2014 επεδίωξε υποτίθεται να αποκαταστήσει την οικονομική υγεία του Ειδικού Λογαριασμού στρεφόμενος, όμως ουσιαστικά αποκλειστικά, και σε κάθε περίπτωση κατά πρωτοφανώς δυσμενή και δυσβάστακτο τρόπο, σε βάρος των παραγωγών Φ/Β αγνοώντας δε όλες τις άλλες πηγές εσόδων και εξόδων που επηρεάζουν τη θέση του Ειδικού Λογαριασμού.

Ειδικότερα, αγνοήθηκε πλήρως η ωφέλεια που αντλούν οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας από τον Ειδικό Λογαριασμό. Ο ν. 4254/2014 κανένα πρόσθετο κόστος δεν επέβαλε στους προμηθευτές στο πλαίσιο της (υποτιθέμενης) προσπάθειας εξυγίανσης του Ειδικού Λογαριασμού, ενώ όμως εκείνοι επί μακρόν είχαν αντλήσει αυτή την υψηλότατη ωφέλεια, ως τούτο προκύπτει από αδιάσειστα στοιχεία.

Η ίδια πλήρως μονόπλευρη προσβολή της έννομης θέσης των παραγωγών Φ/Β επιρρωνύεται και από το ότι ο ίδιος νόμος δεν προέβλεψε άλλο μέτρο εξυγίανσης του Ειδικού Λογαριασμού: ούτε το ειδικό τέλος λιγνίτη αύξησε, ούτε τις καταβολές στις ΣΗΘΥΑ μείωσε, παρά μόνο σε αμελητέο μέτρο, δυσανάλογα μικρότερο απ’ ό,τι στη περίπτωση των Φ/Β.

Εξίσου κρίσιμο είναι ότι ο ν. 4254/2014 επενέβη αλλοιώνοντας εκ των υστέρων και δη αναδρομικά στο περιεχόμενό εκάστης σύμβασης και ανατρέποντας πλήρως και μονομερώς τη συμβατική ισορροπία υπέρ των ΛΑΓΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ.

Η δια τυπικού νόμου επέμβαση και αλλοίωση του περιεχομένου των συμβάσεών των παραγωγών Φ/Β, ειδικότερα δε ο δραματικής έκτασης περιορισμός των αξιώσεών των παραγωγών Φ/Β κατά των ΛΑΓΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ, είναι πρόδηλα αντισυνταγματικός, διότι πλήττει ευθέως τη συμβατική ελευθερία (άρ. 5 παρ. 1 Σ.), την αρχή της ισότητας (άρ. 4 παρ. 1 Σ.) αφενός εντός της συμβατικής σχέσης, αφετέρου εν σχέσει προς άλλους παραγωγούς ΑΠΕ εντός (ιδίως ΣΗΘΥΑ) και εκτός Ελλάδος, καθώς και τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη των παραγωγών στη διατήρηση της σύμβασής τους σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο που ίσχυε κατά τη σύναψή της, δεδομένης άλλωστε και της εύνοιας του ευρωπαϊκού / ενωσιακού δικαίου προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Τονίζουμε ιδιαίτερα αφενός το ιδιαίτερα μεγάλο ύψος της μείωσης της τιμής, που ανατρέπει πλήρως τη συμβατική ισορροπία, αφετέρου την αναδρομική ενέργεια της μείωσης της τιμής, που πλήττει έτσι και ήδη ληξιπρόθεσμες και απαιτητές αξιώσεις των παραγωγών, ως προς τις οποίες οι ΛΑΓΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ βρίσκονται ήδη σε υπερημερία, και βέβαια στερεί κάθε δυνατότητα σχεδιασμού και επιβίωσης της επιχειρηματικής δράσης τους.

Θίγει, άλλωστε αυτοτελώς, τις ενοχικές αξιώσεις τους κατά των ΛΑΓΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ, οι οποίες αποτελούν στοιχείο της ιδιοκτησίας τους, που προστατεύεται κατά το άρ. 17 Σ. και το άρ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Η ανάγκη δε προστασίας των συμβατικών αξιώσεών τους δεν είναι κάποια θεωρητική σκέψη, αλλά έχει άμεσο πρακτικό αντίκρισμα στην υποδομή που χρειάστηκε να δημιουργήσουν, με δικά τους έξοδα και κίνδυνο, για την κατασκευή των σταθμών παραγωγής ενέργειας .

Οι παραγωγοί δεν διαπραγματεύτηκαν ατομικώς τους όρους, ούτε βέβαια την τιμολόγηση. Αποδεχθήκανε την τιμολόγηση που καθορίστηκε κεντρικά, χωρίς δική τους συμμετοχή, και γνωρίζοντας ότι αυτή ήταν και η μόνη δυνατότητά τους να συνάψουν τη σύμβαση, ενώ διαφορετικά θα έμεναν εκτός του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Εμπιστεύθηκαν κοινώς σε δύσκολους καιρούς κρίσης ουσιαστικά το ελληνικό Κράτος, το οποίο παραβιάζει σήμερα κάθε έννοια δικαιολογημένης / προστατευόμενης εμπιστοσύνης (συνταγματικό δικαίωμα).

Κρισιμότερο όλων σε ουσιαστικό επίπεδο είναι ότι η παρέμβαση του ν. 4254/2014 στις υφιστάμενες συμβάσεις συνεπάγεται κυριολεκτικά την υλική εξόντωσή των επιχειρήσεών και την οικονομική αφαίμαξη των παραγωγών, που έχουν ήδη υποστεί καθυστέρηση πληρωμών και έκτακτη εισφορά «αλληλεγγύης» και βρίσκονται (η πλειοψηφία) υπό τη δαμόκλειο σπάθη των τραπεζών.

Επί όλων των ανωτέρω νομικών επιχειρημάτων και αληθών ισχυρισμών μας δεν είχαμε ουσιαστικό αντίλογο από πλευράς των αντιδίκων. Το δημόσιο συμφέρον που μετ’ επιτάσεως επικαλέστηκαν οι κ.κ. δικηγόροι του Δημοσίου, ΛΑΓΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ δεν αποτελεί μια αόριστη έννοια εκτός του Συντάγματος, αλλά εξειδικεύεται εντός αυτού. Προσδοκούμε ότι ο Έλληνας Δικαστής, πρώτος και πριν την προσφυγή σε οιοδήποτε ευρωπαϊκό Δικαστήριο, θα εκδώσει μια  νομικά πλήρως τεκμηριωμένη και  αναπόδραστα δίκαια δικαστική κρίση υπέρ των παραγωγών.

Σε κάθε περίπτωση, εφόσον τόσο ο νομοθέτης όσο και το αρμόδιο Υπουργείο εκώφευσαν, τη λύση μπορούν να δώσουν πλέον μόνο τα ελληνικά (και ευρωπαϊκά) Δικαστήρια, στα οποία ήδη συνετώς προσφεύγουν κατά εκατοντάδες οι θιγόμενοι.

Η μάχη αυτή, στην οποία κανείς δεν περισσεύει, είναι επίπονη, αλλά αποτελεί καθ’ ημάς μονόδρομο επιβίωσης δι’ έκαστο παραγωγό και αξιοπρέπειας για τον κλάδο.